สาขาปราชญ์เกษตรเศรษฐกิจพอเพียง

ร้อยตรี สุรชัย บุญคง

อายุ                        68 ปี

การศึกษา                  ปริญญาตรีศิลปศาสตรบัณฑิต สาขาศิลปศาสตร์

                              มหาวิทยาลัยราชภัฏราชนครินทร์

สถานภาพ                 สมรส

ที่อยู่                        บ้านเลขที่ 131 บ้านตรอกปลาไหล หมู่ที่ 6 ตำบลย่านรี

                              อำเภอกบินทร์บุรี  จังหวัดปราจีนบุรี

โทรศัพท์                             08-1756-5124

อาชีพ                      ข้าราชการบำนาญ (ทหาร) / เกษตรกร

คุณลักษณะส่วนบุคคล

          ร้อยตรี สุรชัย บุญคง ประสบการณ์ในการทำงานภาคเกษตรและดำเนินชีวิตตามแนวเศรษฐกิจพอเพียงมาเป็นระยะเวลา 35 ปี สามารถเป็นแบบอย่างให้แก่ผู้อื่นได้ 25 ปี เดิมร้อยตรี สุรชัย บุญคง        รับราชการทหาร ในช่วงที่รับราชการทหารได้ทำการเกษตรในพื้นที่ของตนเองควบคู่ไปด้วย โดยทำเกษตรเชิงเดี่ยวแต่ประสบปัญหาต้นทุนการผลิตสูง ดินเสื่อมโทรมไม่มีคุณภาพ แหล่งน้ำไม่เพียงพอ ทำให้ขาดสภาพคล่องทางการเงินจนมีหนี้สิน จึงได้ศึกษาค้นคว้าหาความรู้เพิ่มเติม จนกระทั่งได้เรียนรู้หลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของในหลวงรัชกาลที่ 9 และน้อมนำมาปฏิบัติ ปรับเปลี่ยนสู่การทำเกษตรแบบผสมผสาน ด้วยความใฝ่รู้และไม่ย่อท้อได้ทดลองใช้หญ้าแฝก ถั่วพร้า เพื่อปรับปรุงบำรุงดินในพื้นที่ โดยสังเกตเห็นได้ว่าพื้นดินมีความอุดมสมบูรณ์ขึ้น ธาตุอาหารในดินเพิ่มขึ้น บริเวณขอบสระน้ำดินพังทลายน้อยลง น้ำจากขุ่น   เริ่มใสขึ้น เกิดความภาคภูมิใจที่ได้ปรับปรุงพื้นที่ให้สามารถกลับมาปลูกพืชผลทางการเกษตรได้ ดำเนินกิจกรรมที่มุ่งเน้นการพึ่งพาตนเองและการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน โดยมีหลักการดำเนินชีวิต คือ“อยู่อย่าง       มีความสุข ไม่ทุกข์กับอดีต ชีวิตพอเพียง เลี้ยงตนแบ่งปัน” พื้นที่ 32 ไร่ มีการจัดการพื้นที่การเกษตร           ที่หลากหลายให้เกิดประโยชน์และคุ้มค่ามากที่สุด ได้แก่ 1) ด้านเกษตร ประกอบด้วยกิจกรรม ทำนาข้าว 30 ไร่ ปลูกมะพร้าว 200 ต้น ส้มโอ มะนาว กล้วย พลูทอง 300 หลัก และหญ้าแฝก 2) ด้านประมง เพาะเลี้ยงกบ  ในกระชัง/บ่อดิน เลี้ยงปลาในบ่อดิน เช่น ปลานิล ปลาทับทิม ปลาสวาย และปลาดุก 3) ด้านปศุสัตว์ เลี้ยงไก่ไข่     ไก่พื้นเมือง และวัว พร้อมทั้งมีการจดบันทึกรายละเอียดบัญชีรายได้และค่าใช้จ่ายต่อกิจกรรมการเกษตร     ทุกอย่างที่ดำเนินการ เพื่อให้สามารถวางแผนในการดำรงชีวิตและประกอบอาชีพ โดยกิจกรรมการเกษตรทั้งหมดสามารถเกื้อกูลประโยชน์ต่อกัน จึงทำให้มีภูมิคุ้มกันด้านความมั่นคงทางอาหาร ก่อให้เกิดรายได้หมุนเวียนตลอดทั้งปี และยังสามารถแบ่งปันให้กับคนในชุมชน ด้วยความรู้ความสามารถและประสบการณ์การเกษตรที่หลากหลาย จึงใช้พื้นที่ของตนเองพัฒนาเป็นศูนย์ศึกษาและถ่ายทอดเทคโนโลยีตำบลย่านรีและเครือข่ายคนรักษ์แฝก ตั้งแต่ปี 2552 เพื่อถ่ายทอดองค์ความรู้ให้กับเกษตรกรและผู้ที่สนใจได้มาศึกษาเรียนรู้และนำไปปฏิบัติประยุกต์ใช้ในพื้นที่ของตัวเอง

ผลงานสร้างคุณประโยชน์

ร้อยตรี สุรชัย บุญคง เป็นเกษตรกรที่ปรับเปลี่ยนการทำเกษตรเชิงเดี่ยวมาเป็นเกษตรแบบผสมผสาน ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง และมีหลักการปฏิบัติเพื่อให้ “ต้นทุนการผลิตลดลง ผลผลิตเพิ่มขึ้น สิ่งแวดล้อมปลอดภัย คนปลอดโรคร้าย รายได้เพิ่มขึ้น เกื้อหนุนสังคม” ซึ่งต้องพึ่งพาตัวเองเป็นหลัก เพื่อให้สามารถพอเพียงเลี้ยงชีพ จากนั้นจึงแบ่งปันและถ่ายทอดความรู้ ประสบการณ์ที่มีทำให้เห็นเป็นแบบอย่าง   จนมีเกษตรกรได้มาศึกษาดูงานที่ศูนย์เรียนรู้ฯ เกิดการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ เกิดเป็นสังคมเกษตร รวมเป็นกลุ่มและเครือข่าย ส่งผลให้เกษตรกรได้นำความรู้ไปปฏิบัติ ด้วยนิสัยการเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ การช่วยเหลือผู้อื่นโดยไม่หวังสิ่งตอบแทน จึงสามารถเป็นเกษตรกรต้นแบบของการดำเนินชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง         ที่ประสบความสำเร็จในการประกอบอาชีพการเกษตรนำพาครอบครัวหลุดพ้นจากปัญหาหนี้สิน อย่างเป็นรูปธรรมและเป็นที่ประจักษ์แก่คนในครอบครัว ชุมชน และสังคม  ถ่ายทอดองค์ความรู้ที่โดดเด่น ได้แก่ 1) นำ BCG Model มาปรับใช้ เริ่มตั้งแต่ Bio-Economy เป็นตัวอย่างการทำเกษตรโดยไม่เผาในพื้นที่การเกษตรใช้วิธีการหมักเศษฟาง ฉีดพ่นด้วยน้ำหมักชีวภาพ ปรับปรุงดินด้วยมูลวัวผสมกับมูลไส้เดือน Circular Economy ด้วยการนำเศษใบไม้ เศษหญ้า เศษอาหารจากครัวเรือนมาทำเป็นปุ๋ยสำหรับใช้ในแปลง และ Green Economy เป็นการไม่ใช้สารเคมีทดแทนด้วยสารชีวภัณฑ์เพื่อต่อชีวิตให้กับสิ่งมีชีวิตที่เป็นมิตรต่อพืช ปลูกป่า 3 อย่าง ประโยชน์       4 อย่าง เพิ่มพื้นที่สีเขียวรักษาความชุ่มชื้นของดินและแหล่งน้ำ 2) ส่งเสริมและผลักดันการใช้ประโยชน์     จากหญ้าแฝกในการอนุรักษ์ดินและน้ำให้กับสมาชิกในชุมชน ตำบล อำเภอ จังหวัดและทั่วประเทศ สร้างการรับรู้ สู่การขยายผลการเพาะเลี้ยงหญ้าแฝกเพื่อจำหน่ายต้นพันธุ์ สร้างรายได้ให้กับสมาชิกในหมู่บ้านประมาณ 10,000,000 บาทต่อปี และส่งเสริมการเพิ่มมูลค่าเป็นหัตถกรรมผลิตภัณฑ์จากใบหญ้าแฝก โดยทำเป็นกระเป๋าแฟชั่น จัดจำหน่ายที่ร้านภัทรพัฒน์ ดำเนินการร่วมกับบริษัท พิมพาปารีส จำกัด ในการจัดแสดงผลิตภัณฑ์กระเป๋าแฟชั่นจากหญ้าแฝก 3) นำองค์ความรู้เรื่องหญ้าแฝกในการอนุรักษ์ดินและน้ำไปแก้ไขปัญหาการพังทลายของหน้าดินได้อย่างกว้างขวางทั้งในระดับพื้นที่และระดับประเทศ ได้แก่ 1) กิจกรรมส่งเสริม   การปลูกหญ้าแฝก ณ อ่างเก็บน้ำนฤบดินทรจินดา อำเภอนาดี จังหวัดปราจีนบุรี 2) การประยุกต์ใช้ยางรถยนต์เก่าร่วมกับหญ้าแฝก เพื่อสร้างทำนบดินป้องกันน้ำเซาะตลิ่งริมน้ำแควโขมง อำเภอกบินทร์บุรี จังหวัดปราจีนบุรี 3) ปลูกหญ้าแฝกในพื้นที่ลาดเท ณ วัดศรีวโนภาสสถิตพร อำเภอเมือง จังหวัดระยอง 4) การปลูกแฝกในท่อ PVC บริเวณพื้นที่ลาดชันตามไหล่เขา เขตอำเภอทองผาภูมิ จังหวัดกาญจนบุรี

การขยายผลงาน

          ร้อยตรี สุรชัย บุญคง เป็นแบบอย่างให้แก่เกษตรกรตลอดระยะเวลา 25 ปี พร้อมทั้งเป็นวิทยากรบรรยายให้ความรู้เรื่องศาสตร์พระราชา เกษตรทฤษฎีใหม่ เกษตรผสมผสาน การปลูกและใช้ประโยชน์      จากหญ้าแฝกเพื่อการอนุรักษ์ดินและน้ำ ให้กับภาครัฐและเอกชน และผู้สนใจที่มาศึกษาดูงานทั้งในประเทศและต่างประเทศ เฉลี่ยปีละประมาณ 2,000 คน พร้อมทั้งมีการเผยแพร่ความรู้ผ่านสื่อต่างๆ เช่น สื่อสิ่งพิมพ์ วารสาร นิทรรศการ โทรทัศน์ วิทยุ และโซเชียลมีเดีย มีกลุ่มเครือข่ายในการขยายผลงานในระดับชุมชน ภูมิภาค และระดับประเทศ ได้แก่ สมาคมคนรักษ์แฝกแห่งประเทศไทย 12 เขต มีสมาชิกประมาณ 10,000 คน ศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าการเกษตร (ศพก.) หลักและเครือข่าย 13 ศูนย์ กลุ่มแปลงใหญ่ข้าว 25 แปลง และการบูรณาร่วมกับภาคีเครือข่ายหน่วยงานภาครัฐและภาคเอกชน อาทิ มูลนิธิชัยพัฒนา สำนักงาน กปร. กรมพัฒนาที่ดิน และบริษัทปตท.จำกัด (มหาชน) ทั้งนี้มีประเทศแอฟริกาใต้ และคองโก ที่เข้ามาศึกษาดูงาน แล้วได้นำความรู้ในการอนุรักษ์ดินด้วยหญ้าแฝกไปประยุกต์ใช้ในพื้นที่ของตนเองด้วย